Struikelblokken bij de huidige diagnostische criteria voor de ziekte van Parkinson

Tot op heden bestaat er geen sluitende diagnostische test voor de ziekte van Parkinson. De klinische diagnose wordt momenteel gesteld op basis van de observatie van motorische symptomen van bradykinesie, stijfheid, tremor en posturale instabiliteit geassocieerd met exclusionaire symptomen en een respons op levodopa. Op basis van deze klinische manifestaties werden een aantal diagnostische criteria geformuleerd, waaronder de UKPDSBB criteria, de Calne’s criteria, de Rajput’s criteria en de NINDS criteria. Geen van deze criteria kon echter sluitend gevalideerd worden. 

Ondanks een aantal kleine onderlinge verschillen, zijn al deze criteria gebaseerd op het voorkomen van bepaalde motorische symptomen gevolgd door het uitsluiten van alternatieve diagnoses gecombineerd met een evaluatie van de levodopa respons. Met een dergelijke benadering is de gevoeligheid echter beperkt. Zo wordt bijvoorbeeld geen rekening gehouden met een uitgestelde diagnose wanneer de geselecteerde eigenschappen nog niet volledig aanwezig zijn. Bovendien kan een dergelijke benadering leiden tot een verkeerde diagnose indien bepaalde klinische symptomen slechts subtiel aanwezig zijn, of wanneer de klinische achtergrond van de patiënt onnauwkeurig is vastgelegd.

Momenteel wordt echter algemeen erkend dat de neuropathologie van de ziekte van Parkinson in een vroeg stadium niet beperkt blijft tot het nigrostriatale systeem. Daarom kan worden aangenomen dat de huidige definitie van ‘vroeg-stadium’ Parkinson in feite een relatief vergevorderd stadium van de ziekte omschrijft. Hierbij kan gespeculeerd worden dat de huidige criteria niet toepasbaar zijn op patiënten in een zeer vroeg stadium van de ziekte. Dit onderstreept de behoefte aan de ontwikkeling van betrouwbare ‘biomarkers’ die neurologen in staat stellen om de ziekte van Parkinson vast te stellen in een ‘pre-motorisch’ stadium. 

Gedurende de laatste jaren is er echter een trend merkbaar waarbij verschillende klinische evaluaties worden gecombineerd om zo tot een accurate diagnose van de ziekte van Parkinson te komen in een nog vroeger stadium dan wat nu mogelijk is met de huidige diagnostische criteria. Deze benadering is echter nog niet ingeburgerd in de dagelijkse klinische praktijk. Er kan echter aangenomen worden dat ‘vroeg-stadium Parkinson’ in de nabije toekomst geherdefinieerd zal worden en dat de diagnostische criteria hiervoor herzien zullen worden, waardoor de behandeling van de ziekte van Parkinson in een vroeger stadium kan worden geinitieerd.

Referentie
Bhidayasiri R, et al. Other diagnostic criteria in PD and their clinical implications: what are the pitfalls? Presented at MDPD 2012, abstract #555.