Dopaminemetabolieten als ‘biomarker’ voor de motorische dysfunctie bij Parkinson
Tot op heden zijn er nog geen betrouwbare ‘markers’ geïdentificeerd voor de stadiëring van idiopathische ziekte van Parkinson. Wel bleek uit een studie van Lunardi G, et al (Parkinsonism Relat Disord 2009 Jun;15(5):383-9) dat een verlaagde ratio tussen dopamine en zijn metabolieten in het cerebrospinaal vocht geassocieerd is met een meer gevorderd stadium van de ziekte (vooral bij patiënten met dyskinesieën). Tijdens het 8th International Congress on Mental Dysfunction and other non-motor features in Parkinson’s disease and related disorders (MDPD2012), presenteerden Stefani A, et al. de resultaten van een pilot-studie waarin de mogelijke rol van dopaminemetabolieten als ‘biomarkers’ werd geëvalueerd bij patiënten met de ziekte van Parkinson.
In deze studie gebruikte men ‘high performance liquid chromatography’ (HPLC) met electrochemische en fluorescente detectie (ALEXYS) om de concentratie dopamine, 3,4-dihydroxyfenylacetaatzuur (DOPAC) en homovanillezuur (HVA) te meten in het cerebrospinaal vocht van een homogene groep patiënten met niet-fluctuerende Parkinson (n =27). Patiënten in de studie werden behandeld met 200 mg levodopa en na 120 minuten werd er een lumbaalpunctie uitgevoerd.
De gemiddelde dopaminetiter bedroeg 5,62 nM en was, zoals verwacht, niet gecorreleerd met de gestandaardiseerde Parkinsonschaal (Unified Parkinson's Disease Rating Scale; UPDRS) (R=0,4), noch met de duur van de ziekte (R=0,32). In tegenstelling tot deze bevindingen was het gehalte DOPAC wel sterk gecorreleerd met de graad van motorische dysfunctie. Verdere analyse van de data resulteerde in de identificatie van twee subgroepen: groep 1 met een gemiddelde UPDRS van 13.3 en groep II met een gemiddelde UPDRS van 27. De ratio tussen DOPAC en dopamine voor beide groepen was 6:1, respectievelijk 16:1.
Deze bevindingen ondersteunen de hypothese dat dopaminemetabolieten indicatoren kunnen zijn voor subtiele veranderingen in motorisch functioneren, die toe te schrijven zijn aan verstoringen van nigrostriatale circuits. Op die manier kunnen dopaminemetabolieten gebruikt worden als goedkope ‘biomarkers’ voor het opvolgen van de respons op behandelingen van de ziekte van Parkinson.
Referentie
Stefani A, et al. Dopamine metabolites as stage biomarkers of early Parkinson’s disease: altered DOPAC/Dopamine ratio correlates with the degree of motor impairment. Presented at MDPD 2012, abstract #275.
