Serum lichte keten neurofilamenten als biomarker voor cognitief functioneren bij MS-patiënten

Een hogere concentratie van lichte ketens van neurofilamenten in het serum (sNfL) van patiënten met multiple sclerose (MS) is geassocieerd met een slechter cognitief functioneren. Jakimovski en collega’s toonden in een longitudinale, retrospectieve studie aan dat zowel MS-patiënten als gezonde controles met hoge sNfL-waarden een lagere verwerkingssnelheid en een slechter visuo-spatieel geheugen hebben. Bij MS-patiënten blijken bovendien de sNfL-waarden op baseline te zijn geassocieerd met een tragere verwerkingssnelheid na 5 jaar follow-up.

Achtergrond

De lichte ketens van neurofilamenten (NfL) vormen een deel van het cytoskelet dat alleen in neuronen tot expressie wordt gebracht. NfL vormen hierdoor een interessante biomarker voor neuro-axonale schade. Studies hebben aangetoond dat een stijging van de serumconcentratie van NfL bij MS correleert met acute ontstekingsverschijnselen en verergering van de ziekte voorspelt.¹ Het doel van de hier gepresenteerde 5 jaar durende, longitudinale, retrospectieve studie was het onderzoeken van de correlatie tussen sNfL-waarden en cognitief functioneren bij MS-patiënten en op leeftijd gematchte, gezonde controles.²

Studie-opzet

Voor deze studie werden 127 MS-patiënten (85 met relapsing-remitting MS en 42 met progressieve MS), 20 klinisch geïsoleerd syndroom (CIS)-patiënten en 52 gematchte controles gedurende 5,5 jaar gevolgd. Deze patiënten waren afkomstig uit een grotere 5-jaars longitudinale studie naar cardiovasculaire genetica bij MS-patiënten. De baseline en follow-up sNfL-waarden werden gemeten met behulp van de sensitieve Simoa-assay. Cognitief functioneren werd gescoord met behulp van de ‘Brief International Cognitive Assessment for Multiple Sclerosis’ (BICAMS), waarmee scores voor verwerkingssnelheid, verbaal geheugen en visuo-spatieel geheugen werden verkregen.

Resultaten

De sNfL-spiegels op baseline vertoonden significante verschillen tussen MS-patiënten en controles. De MS-patiënten hadden, zoals verwacht, hogere spiegels dan de controles. De follow-up sNfL-waarden bij MS-patiënten waren geassocieerd met een lagere verwerkingssnelheid (β=-0,228; p=0,024) en een slechter visuo-spatieel geheugen (β=-0,284; p=0,024) in vergelijking met de gezonde controles. De concentratie van sNfL op baseline bleek voorspellend te zijn voor een lagere verwerkingssnelheid (β=-0,185; p=0,04) en een slechter verbaal geheugen (β=-0,199; p=0,027) 5 jaar later. Na correctie voor leeftijd en ziekteduur hadden MS-patiënten met cognitieve achteruitgang (‘cognitive impairment’, CI) hogere sNfL-spiegels dan MS-patiënten zonder CI (mediaan: 35,8 pg/ml versus 24,4 pg/ml, p=0,019). Na 5 jaar hadden CI MS-patiënten een grotere absolute toename van sNfL vergeleken met non-CI MS-patiënten (mediaan: 6,4 pg/ml versus 0,9 pg/ml, p=0,04).

Patiënten met een follow-up sNfL-spiegel ≥30 pg/ml hadden een lagere verwerkingssnelheid dan patiënten met een follow-up sNfL-spiegel.

Conclusie

“Een belangrijke bevinding van deze studie is dat de sNfL-spiegel op baseline geassocieerd blijkt te zijn met een slechter cognitief functioneren 5 jaar later”, aldus Jakimovski. Verder kon worden geconcludeerd dat hogere sNfL-waardes zijn geassocieerd met een lagere verwerkingssnelheid en een slechter visuo-spatieel geheugen bij zowel MS-patiënten als gezonde controles. Bij de MS-patiënten hadden de sNfL-spiegels op baseline bovendien een voorspellende waarde voor een slechter cognitief functioneren 5 jaar later.

Referenties

1. Novakova L, Zetterberg H, Sundstrom P, et al. Monitoring disease activity in multiple sclerosis using serum neurofilament light protein. Neurology 2017;89:2230-7.
2. Jakimovski D, Zivadinov R, Ramanathan M, et al. Serum neurofilament light chain levels and cognitive performance in multiple sclerosis: a longitudinal retrospective 5-year study. Gepresenteerd tijdens AAN 2019, abstract S37.002.