Epileptische aanvallen bij kinderen met acute gedissemineerde encefalomyelitis
De relatief zeldzame aandoening acute gedissemineerde encefalomyelitis (‘acute disseminated encephalomyelitis’, ADEM) is meestal monofasisch. De aanwezigheid van antilichamen gericht tegen myeline oligodendrocyt glycoproteïne (MOG) ten tijde van de presentatie van ADEM heeft een voorspellende waarde voor het optreden van relapsen. Kinderen die bij de eerste presentatie epileptische aanvallen vertonen, hebben een verhoogde kans op post-ADEM-epilepsie.
Acute gedissemineerde encefalomyelitis (ADEM) is een relatief zeldzame en vooral bij kinderen voorkomende aandoening van het centraal zenuwstelsel die gepaard gaat met het acuut ontstaan van neurologische uitvalsverschijnselen als gevolg van demyelinisatie. Anders dan bij MS, is het optreden van epileptische aanvallen een veelvoorkomend symptoom (10-40%) bij ADEM. Doorgaans is de ziekte monofasisch; bij sommige kinderen treden echter relapsen op en/of post-ADEM-epilepsie (PAE). Tijdens ECTRIMS presenteerde dr. Thomas Rosser de uitkomsten van een retrospectieve studie naar predictieve factoren voor het optreden van relaps en/of PAE bij kinderen met ADEM. Speciale aandacht ging daarbij uit naar de aanwezigheid van antilichamen gericht tegen MOG. Deze antilichamen zijn in diverse diermodellen in verband gebracht met demyelinisatie en de aanwezigheid ervan is bij volwassen met corticale encefalitis gerelateerd aan het ontstaan van epilepsie.
In de studie werden 74 kinderen (mediane leeftijd 4,5 jaar) met ADEM geïncludeerd; bij 16 patiënten (22%) was sprake van epileptische aanvallen tijdens de acute presentatie van de ziekte. Bij 31 kinderen (40,7%) trad een neurologische relaps op; 12 kinderen (16,2%) ontwikkelden PAE. Deze kinderen werden allen gedurende 2 jaar behandeld met minimaal één anti-epilepticum. Bij 50 kinderen (67,6%) waren anti-MOG’s aantoonbaar en bij 8/37 (21,6%) waren CSF oligoklonale banden (OCB’s) aantoonbaar.
De aanwezigheid van anti-MOG ten tijde van eerste presentatie van ADEM bleek de sterkste voorspeller te zijn voor de kans op relaps. Kinderen met anti-MOG hadden 5,4 maal meer kans (OR 5,5 [1,6-18,4]; p=0,007) op een relaps dan kinderen zonder anti-MOG. Andersom is bij kinderen zonder anti-MOG die 2 jaar relapsvrij zijn gebleven de kans zeer klein dat zij alsnog een relaps krijgen, blijkt uit de analyse van Rosser et al. Voorspellend voor het ontstaan van PAE blijken het optreden van epileptische aanvallen bij de eerste presentatie van ADEM (OR 13,5 [1,1-171]; p=0,044) en de aanwezigheid van CSF-OCB’s (OR 20,7 [1,4 28,6]; p=0,023). Op grond van deze uitkomsten stellen de onderzoekers dat de aanwezigheid van anti-MOG de belangrijkste voorspeller is voor het optreden van relapsen en dat het optreden van epileptische aanvallen tijdens de eerste presentatie van ADEM voorspellend is voor PAE.
Referentie
Rossor T, Benetou C, Wright S, et al. Predictors of epilepsy and subsequent relapse in children with acute disseminated encephalomyelitis. Gepresenteerd tijdens ECTRIMS 2018; abstract 62.
