Neurofilament lichte keten in bloed voorspellende factor voor breinatrofie en verslechtering van invaliditeit bij SPMS

Het lichte-ketentype neurofilament (NfL) is een specifieke biomarker voor neuronale schade in de hersenen en het ruggenmerg. Verlies van hersenvolume (breinatrofie) en ruggenmergatrofie zijn markers voor ziekteprogressie bij MS, maar het vaststellen hiervan is een technische uitdaging. Recentelijk is NfL in het bloed van patiënten met relapsing-remitting MS (RRMS) en secundair progressieve (SPMS) geassocieerd met breinatrofie en respons op behandeling.^1,2 Kappos presenteerde de resultaten namens zijn collega Jens Kuhle die de NfL-niveaus bij patiënten met SPMS en primair progressieve (PPMS) had onderzocht.³ Het doel was vast te kunnen stellen of NfL bij RRMS en SPMS een voorspellende waarde heeft voor de mate van breinatrofie en verslechtering van de invaliditeit. Daarnaast trachtten zij een schatting te maken van het aantal benodigde patiënten voor een fase II-studie met NfL als primair eindpunt.

Hiervoor werden 1.452 SPMS-patiënten uit de fase III EXPAND-studie en 378 PPMS-patiënten uit de fase III INFORMS-studie geëvalueerd. Meting van de NfL-waarde in het plasma werd uitgevoerd bij de patiënten die toestemming hadden gegeven voor biomarker-sampling. De patiënt- en ziektekarakteristieken van de NfL-subgroep en de gehele studiepopulatie in zowel de EXPAND- als de INFORMS-studie waren vergelijkbaar.

De SPMS-patiënten hadden hogere NfL-waarden dan patiënten met PPMS van dezelfde leeftijd. Een aantal jonge patiënten met SPMS had sterk verhoogde NfL-waarden, terwijl dit niet werd gezien bij PPMS-patiënten. Bij zowel SPMS- als PPMS-patiënten bleken hogere NfL-waarden geassocieerd te zijn met een hogere leeftijd (p=0,0001) en hogere ziekteactiviteit (hogere EDSS-score, meer gadolinium-aankleurende laesies en groter volume T2-gewogen laesies, alle p<0,0001). Bovendien waren hogere NfL-waarden op uitgangsniveau geassocieerd met een hogere mate van breinatrofie bij zowel SPMS- als PPMS-patiënten. Patiënten met hoge NfL op uitgangsniveau (≥30 pg/ml) hadden een hoger risico op ziekteprogressie (3-maands bevestigde invaliditeitsprogressie) dan patiënten met lage NfL (minder dan 30 pg/ml) (SPMS-patiënten: HR=1,32; 95%-BI 1,09-1,61; p=0,0055; PPMS-patiënten: HR=1,49; 95%-BI 1,05-2,12; p=0,0268).

Ook werd gekeken naar het effect van een MS-behandeling op de NfL-waarden. De NfL-waarden werden lager bij patiënten die een actieve behandeling ontvingen (siponimod in de EXPAND-studie en fingolimod in de INFORMS-studie): p=0,005 en p=0,0004 na respectievelijk 12 en 24 maanden met siponimod; p=0,0989 en p=0,0012 na respectievelijk 12 en 24 maanden met fingolimod. Ten slotte vonden Kuhle en collega’s dat een voorlopig aantal SPMS-patiënten van 188 nodig is om een 20% reductie in NfL te detecteren tussen een (nieuwe) actieve behandeling en de controlearm.

Kappos concludeerde dat de NfL-niveaus bij SPMS-patiënten hoger zijn dan bij PPMS-patiënten, onafhankelijk van leeftijd. Bij zowel SPMS als PPMS heeft het NfL-niveau op baseline een voorspellende waarde voor breinatrofie en verslechtering van de invaliditeit. De niveaus van NfL bleken te verlagen indien de patiënt een actieve MS-behandeling ontving.

Referenties

1. Barro C, Benkert P, Disanto G, et al. Serum neurofilament as a predictor of disease worsening and brain and spinal cord atrophy in multiple sclerosis. Brain 2018 May 30 [Epub ahead of print].
2. Kuhle J, Kropshofer H, Barro C, et al. Fingolimod reduces neurfilament light chain blood levels in secondary progressiev multiple sclerosis patients. Neurology 2018;90(15 Suppl):S8.006.
3. Kuhle J, Kropshofer H, Haering DA, et al. Neurofilament light (NfL) levels in blood of patients with SPMS are higher than in PPMS and predict brain atrophy and disability in both MS subtypes. Gepresenteerd tijdens ECTRIMS 2018; abstract 286.