EnvIMS studie: een hoger lichaamsgewicht rond 20-25 jaar verhoogt het risico op krijgen MS
Een studie van 959 patiëntengevallen met 1.718 controlepersonen uit Noorwegen en Italië verricht door K. Björnevik et al. toont aan dat mannen en vrouwen in Noorwegen met een grotere lichaamsomvang, met name rond 25 jaar, een significant hogere kans hebben op het ontwikkelen van Multiple Sclerose (MS, p=0,003). De oorzaak zou een lagere vitamine D concentratie in het bloed bij de Noorse populatie met overgewicht zijn, aldus de onderzoekers, daar in hetzelfde onderzoek een Italiaanse populatie werd onderzocht waarvoor deze conclusie niet gold. In Italië zou de onderzoekspopulatie beschermd zijn geweest door beschermende effecten van een hogere blootstelling aan zon en daardoor een grotere aanmaak van vitamine D.
Eerder hebben twee recente studies uit Zweden en Canada aangetoond dat een grotere lichaamsomvang op een leeftijd van 18-20 jaar het risico op Multiple Sclerose (MS) verhoogt. Als verklaring wordt gegeven dat mensen met overgewicht een lager circulerend gehalte vitamine D zouden hebben. In een grote multinationale case-control studie is deze relatie door Björnevik et al. verder onderzocht.
In totaal 959 individuen (286 mannen en 673 vrouwen) en 1.718 controlepersonen (462 mannen en 1.256 vrouwen) in Noorwegen en 732 individuen (261 mannen, 471 vrouwen) en 1.439 controlepersonen (471 mannen en 968 vrouwen) uit Italië werden betrokken in de analyse. Zij moesten allen hun lichaamsomvang rapporteren, waarbij de klassen 1-9 werden gehanteerd en klasse 9 de grootste was. De lichaamsomvang op de leeftijd van 5,10,15, 25 en 30 jaar en de leeftijd bij manifestatie van MS bij de MS patiënten werden genoteerd. De zelf-gerapporteerde lichaamsomvang werd gevalideerd met behulp van de actuele ‘body mass index’. De mannen en vrouwen werden apart geëvalueerd en vergeleken met controlepersonen door middel van onafhankelijke t-testen en logistische regressie. De lichaamsomvang van 3 diende daarbij als referentie en factoren als roken en genoten opleiding als co-variabelen.
De uitkomsten laten zien dat de Noorse onderzoekspopulatie een grotere gemiddelde lichaamsomgang had op een leeftijd van 5-30 jaar. Deze trend werd significant voor een leeftijd van 15-25 jaar bij mannen en voor een leeftijd van 10-25 jaar bij vrouwen. In Italië bleken mannen een niet-significante, grotere gemiddelde lichaamsomvang te hebben tot een leeftijd van 20 jaar, en tot een leeftijd van 25 jaar voor de onderzochte vrouwen. De mensen in de groep waarbij MS zich openbaarde op een bepaalde leeftijd, hadden echter een lagere gemiddelde lichaamsomvang vergeleken met controles in beide landen.
In Noorwegen werd gevonden dat een grotere lichaamsomvang (klasse 6-9) op een leeftijd van 25 jaar gerelateerd is aan een hogere kans op MS (mannen: OR = 2,2; 95% CI: 1,14-4,24; p-trend = 0,003 / vrouwen: OR = 1,62; 95% CI: 1,04-2,53; p-trend = 0,0005). Voor een leeftijd van 20 jaar waren de corresponderende waarden: mannen: OR = 1,55; 95% CI: 0,71-3,36; p-trend = 0,001 en voor de vrouwen: OR = 1,16; 95% CI: 0,72-1,88; p-trend = 0,01. Een dergelijke significante trend werd niet gevonden voor de Italiaanse onderzoekspopulaties. Aanpassingen voor roken of opleiding leidden niet tot verandering in dit beeld. In beide landen werd een protectief effect gevonden voor de dunste categorieën (klassen 1-2) vergeleken met lichaamsomvang klasse 3 binnen alle leeftijdsgroepen (5-30 jaar).
De onderzoekers concluderen dat de studieresultaten aantonen dat mannen en vrouwen in Noorwegen met een grotere lichaamsomvang, met name rond 25 jaar, een significant hogere kans hebben op het ontwikkelen van MS (p=0,003), wat echter niet gold voor de Italiaanse onderzoekspopulatie. De oorzaak zou een lagere vitamine D concentratie in het bloed bij personen met overgewicht zijn, of een chronische ontstekingsstatus die de autoimmuuncascade triggert en kan leiden tot MS, aldus de onderzoekers. Het verschil waargenomen tussen beide populaties in Italië en Noorwegen zou gerelateerd zijn aan de beschermende effecten van een hogere blootstelling aan zon in Italië.
Referentie
Wesnes K, Riise T, Bjørnevik K, et al. The relationship between body size and the risk of Multiple Sclerosis. The EnvIMS study. ECTRIMS congress 2012, Lyon, Frankrijk, Poster 253.
