Concentratie neurofilament light chain in bloed van patiënten met multiple sclerose is verhoogd en correleert met ziekteactiviteit
Er bestaat een grote behoefte aan betrouwbare biomarkers voor de mate van neurodegeneratie. Neuronaal verlies is een kenmerk van ziekte- en invaliditeitsprogressie bij MS. Neurofilament light chain (NfL), de lichte subunit van neurofilamenten, is een belangrijke structurele component van axonen. Na neuronale schade komen NfL in de liquor cerebrospinalis en in het bloed terecht. De concentratie NfL blijkt een goede maat voor axonale schade bij MS-, Alzheimer-, ALS-, Parkinson- en traumapatiënten en praktisch bruikbaar als kwantitatieve biomarker bij MS.
In de tijdens het ECTRIMS 2016 congres gepresenteerde ‘proof of concept’ studie werd nader onderzocht of de concentratie NfL in het bloed geschikt is om te differentiëren tussen gezonde controles en patiënten met relapsing-remitting MS (RRMS). Een tweede onderzoeksvraag was of de bloedwaarden van NfL correleren met klinische en MRI-uitkomsten. Hiertoe werden bloedmonsters van149 RRMS-patiënten uit de placebo-gecontroleerde FREEDOM-studie en 29 gezonde controlepersonen, gematcht naar leeftijd, onderzocht. De gebruikte methode was de ‘single molecule array (SIMOATM) immunoassay’ (ontwikkeld en gevalideerd aan de University Hospital Basel, Zwitserland; QuanterixTM). Deze assay verhoogt significant de sensitiviteit voor het meten van NfL in bloed.
De resultaten van de bepalingen in het bloed toonden aan dat de NfL-concentratie in het bloed van MS-patiënten significant hoger is dan bij gezonde controlepersonen (p<0,0001). De mediane NfL-concentratie in het bloed van patiënten bedroeg 28,1 pg/ml, tegenover 12,5 pg/ml bij de controles. De NfL-concentratie in maand 12 correleerde met het aantal aankleurende laesies op T1-gewogen MR-beelden: hoe meer laesies, hoe hoger de concentratie. Hetzelfde beeld was zichtbaar in het bloed van patiënten met 2 of meer relapsen versus 1 relaps versus geen relaps (hoe meer relapsen, hoe hoger de concentratie). De NfL-concentratie nam toe naarmate de score op de Expanded Disability Status Scale (EDSS) toenam. Verder bleek de NfL-concentratie in een bloedmonster, afgenomen op 6 maanden, een voorspellende waarde te hebben voor de afname van het hersenvolume op 24 maanden. Ten slotte nam de NfL-concentratie af door behandeling met fingolimod; dit bleek dosisonafhankelijk te zijn.
Concluderend stelde Kuhle dat de NfL-concentratie in het bloed een biomarker is voor de mate van acute inflammatie in het centraal zenuwstelsel en bovendien een correlatie heeft met andere maten van focale en diffuse schade zoals aantal laesies, ‘annual relapse rate’ en EDSS. Deze bevindingen ondersteunen een rol voor de bloedconcentratie van NfL als een sensitieve perifere biomarker voor neuronale schade bij MS.
Referentie
Kuhle J, Barro C, Brachat AH, et al. Blood neurofilament light chain levels are elevated in multiple sclerosis and correlate with disease activity. ECTRIMS congres 2016, abstract 249.
