Safinamide heeft mogelijk een positief effect op pijn geassocieerd met de ziekte van Parkinson
Safinamide is een nieuw middel in de behandeling van de ziekte van Parkinson (PD). Het heeft een uniek werkingsmechanisme waarbij een selectieve, reversibele remming van het monoamine oxidase-B (MAO-B) enzym wordt gecombineerd met een modulatie van de glutamaat vrijzetting door het blokkeren van natriumkanalen, met een stijging van het extracellulaire gehalte van dopamine in het striatum tot gevolg. Het middel is momenteel geïndiceerd als ‘add-on’ therapie bij een stabiele dosering levodopa of in combinatie met andere anti-Parkinson middelen bij fluctuerende patiënten met idiopathische PD in het midden- tot late-stadium. Uit een poster gepresenteerd tijdens EAN 2017 blijkt dat safinamide mogelijk een positief effect heeft op pijn bij PD patiënten, een belangrijk, niet-motorisch symptoom.1 Verder werden de eerste resultaten gepresenteerd van een haalbaarheidsanalyse voor een grote post-marketing studie met safinamide (SYNAPSES).2
Pijn is een belangrijk niet-motorisch symptoom bij PD. Het heeft een prevalentie van ongeveer 40% en wordt dikwijls onderschat en niet adequaat behandeld.3 In een post-hoc analyse van Studie 018 evalueerde men het langetermijneffect van safinamide (100mg/dag oraal) op de pijn die PD patiënten ervaren. Studie 018 is een aanvullende studie van de pivotale studie 016 waarin PD patiënten met motorische fluctuaties werden behandeld met oraal safinamide of placebo als aanvullende therapie gedurende een periode van 2 jaar. Uit eerdere analyses van deze studie bleek dat safinamide geassocieerd was met een langere ‘ON’ time en een afname in de ‘OFF’ time.
Na twee jaar stelde men vast dat het gedeelte patiënten die geen pijnmedicatie nodig had, significant groter was bij patiënten die safinamide kregen dan bij patiënten op placebo (61.1% vs. 50.9%, p= 0.0478).1 In vergelijking met placebo reduceerde safinamide ook significant het individuele aantal pijnbehandelingen, met een reductie van 26,2% van het risico op het gebruik van pijnmedicatie (95%CI: 8.9% tot 40.3%; p= 0.005). Verder stelde men vast dat de safinamide behandeling in vergelijking met placebo geassocieerd was met een statistisch significante verbetering in 2 van de 3 pijn-gerelateerde items van de PDQ-39 vragenlijst (pijnlijke krampen of spasmen: p=0,0074 en onaangenaam warmte- of koudegevoel: p= 0,0209).1
Samengevat suggereren de gepresenteerde data dat safinamide een positief effect heeft op pijn bij PD patiënten, een belangrijk niet-motorisch symptoom met een significante impact op de levenskwaliteit. Dit effect kan mogelijk verklaard worden door het niet-dopaminerge werkingsmechanisme van safinamide. Het verlies van dopaminerge neuronen veroorzaakt glutaminerge overactiviteit. De selectieve inhibitie hiervan kan een effectieve strategie vormen voor de behandeling van niet-motorische PD symptomen, aldus de onderzoekers.1
Een tweede poster rond safinamide die gepresenteerd werd op EAN 2017 beschreef de haalbaarheidsanalyse van de SYNAPSES studie in zeven Europese landen (België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk). De SYNAPSES studie wil het gebruik van safinamide nagaan in de eerste post-marketing fase. Het primaire doel is de neveneffecten te analyseren van dit middel in een real-life setting. Het doel is om 1.600 patiënten op te nemen in de studie. Voor de gepresenteerde haalbaarheidsanalyse werden 135 centra uit de aangehaalde landen gecontacteerd. Uit deze rondvraag bleek dat in deze centra in 2015 tesamen 47.427 idiopathische PD patiënten in een fluctuerend midden-tot laat stadium behandeld werden met een stabiele dosering levodopa. Van deze patiënten kregen er 24.429 (52%) ook een MAO-B remmer. Ongeveer een derde van deze patiënten (36%) was ouder dan 75 jaar. Wat co-morbiditeiten betreft stelde men leverproblemen vast bij 3%, 2% had een geschiedenis van oftalmologische problemen en 3,7% leed aan een psychiatrische aandoening.2
Deze haalbaarheidsanalyse verschaft een eerste inzicht in de doelpopulatie van de SYNAPSES trial en bevestigt de haalbaarheid van een dergelijke studie in Europa. De studie is inmiddels van start gegaan en tot op heden werden reeds 462 patiënten uit 74 centra opgenomen in de studie.2
Referenties
1. Cattaneo C, et al. Presented at EAN 2017; Abstract EP1121
2. Kulisevsky J, et al. Presented at EAN 2017; Abstract POD013
3. Ford B, et al. Mov Disord 2010;25(1):A98-S103
