Klinische studies bij bewegingsstoornissen anders dan M. Parkinson: update 2012
Ferreira gaf tijdens het 16e MDS Congress in Dublin een overzicht van de laatste resultaten van diverse gerandomiseerde studies bij bewegingsstoornissen anders dan de ziekte van Parkinson. “Bij Parkinson wordt veel meer onderzoek gedaan dan naar andere bewegingsstoornissen tezamen”, opent Ferreira zijn lezing. Bronnen voor deze presentatie zijn ondermeer Pubmed, de websites clinicaltrials.gov en EudraCT, abstracts van de symposia van de AAN en MDS.
Ziekte van Huntington
Over de dopaminestabilisator pridopidine is onlangs gepubliceerd in Lancet Neurology (MermaidHD-studie). In deze studie wordt een vergelijking gemaakt tussen pridopidine 45 mg en 90 mg, en placebo gedurende 26 weken. De primaire uitkomst is de Modified Motor Score (mMS). Hoewel een dosering van 90 mg betere resultaten geeft op de mMS, zijn de verschillen niet significant. Op het secundaire eindpunt UHDRS wordt wel significantie bereikt. Ook in de HART-studie van de Huntington Study Group worden verschillende doseringen van pridopidine vergeleken: 10 mg, 22,5 mg en 45 mg, en placebo, gedurende 12 weken. De uitkomst op de mMS is in deze studie eveneens negatief, maar UHDRS weer significant positief bij een dosering van 45 mg. Ter bevestiging zal een fase 3-studie volgen.
De fase 3-studie waarin Dimebon (latrepirdine) 20 mg is vergeleken met placebo gedurende 26 weken laat geen significante verschillen op het primaire eindpunt Mini Mental State Examination (MMSE) zien. Een fase 2-studie met AFQ056, een mGluR5-receptorantagonist, is gestaakt en heeft nog geen resultaten gepubliceerd. Op het moment lopen nog diverse andere RCT’s naar behandeling van de ziekte van Huntington, onder andere met het middel selisistat. Opvallende punten in andere studies zijn dat in de fase 2-PREQUEL-studie ook patiënten worden geïncludeerd bij wie ziekte nog niet manifest is, en dat de ACTION-HD-studie de Apathy Evaluation Scale als primaire uitkomstmaat gebruikt.
Naast diverse RCT’s is recentelijk een observationele studie gestart, Enroll-HD, wereldwijd, wat een zeer groot cohort moet opleveren.
Multi Systeem Atrofie
De LAMU-studie, een fase 2-onderzoek waarin lithium wordt vergeleken met placebo bij 9 patiënten met Multi Systeem Atrofie (MSA), is gestaakt vanwege de veiligheid. In de lithiumgroep is 100% van de deelnemers (n=4) gestopt, vanwege bijwerkingen (n=3) of overleden (n=1).
Interessante resultaten biedt een studie met autologe mesenchymale stamcellen versus placebo bij MSA. Op de primaire uitkomstmaat UMSARS is een significant verschil zichtbaar. Opvallender is dat met FDG-PET en hersen-MRI consistente verschillen gezien worden in de secundaire uitkomsten cerebraal glucosemetabolisme en dichtheid van grijze stof. Een kanttekening bij deze studie is dat het een kleine patiëntenpopulatie van 33 patiënten betrof.
Van de fase 2-studie met fluoxetine 40 mg versus placebo (MSA-Fluox-trial) en van de fase 3-studie met rifampicine 300 mg zijn nog geen resultaten bekend.
Progressieve supranucleaire parese
Ook bij progressieve supranucleaire parese (PSP) is de toepassing van lithium onderzocht in een fase 2/3-studie. Van de 14 patiënten die nu geanalyseerd zijn, heeft slechts 1 de studietermijn van 28 weken volgemaakt; 13 anderen stopten de behandeling voortijdig. Als secundaire uitkomstmaat zou in deze studie gekeken worden naar onder andere het tau-eiwit in hersenvocht en de glycogeensynthase kinase-3 beta activiteit. De monsters zijn echter nog niet geanalyseerd.
De TAUROS-studie, waarin tideglusib wordt vergeleken met placebo, en een studie naar de toepassing van valproïnezuur bij PSP, hebben geen positieve resultaten opgeleverd.
Dystonie
Bij dystonie loopt een fase 4-studie naar de toepassing van incobotuline toxine A. In deze studie worden doseringen van zowel 120 U als van 240 U vergeleken met placebo. Hoewel deze studie niet bedoeld is om de doseringen onderling te vergelijken, geven beide hoeveelheden een positief resultaat.
Al met al kan gesteld worden dat het aantal studies naar andere aandoeningen dan de ziekte van Parkinson beperkt is. Dit komt mede doordat het zeldzame ziekten betreft. Voor bijvoorbeeld de ziekte van Huntington of PSP neemt het aantal studies wel toe, steeds vaker uitgevoerd door academische centra. De resultaten die dit heeft opgeleverd, zijn echter veelal negatief en hebben derhalve nog geen gevolgen voor de klinische praktijk.
Referentie
J. Ferreira, Orale presentatie “Clinical trials in other movement disorders”, 16th International Congress on Parkinson’s Disease and Movement Disorders, Dublin, Ireland, 17-21 June, 2012.
