Factoren die de snelheid van toename van beperkingen bij secundair progressieve MS bepalen
Tot op heden is er weinig inzicht in de factoren die bij patiënten met secundair progressieve multiple sclerose (SPMS) van invloed zijn op de snelheid waarmee de (lichamelijke en geestelijke) beperkingen van de patiënt toenemen. Het optreden van relapsen tijdens SPMS is de belangrijkste motor hierachter, blijkt uit een analyse van gegevens uit MSBase die gepresenteerd werd tijdens ECTRIMS 2018.
Anders dan bij reapsing-remitting MS (RRMS) is - mede door gebrek aan onderzoek - de kennis over de factoren die van invloed zijn op de snelheid van de toename van beperkingen bij patiënten met SPMS zeer beperkt. Zo is onduidelijk wat de invloed is van de duur van de periode van RRMS voorafgaand aan SPMS, wat de invloed is van de EDSS-score of de leeftijd van de patiënt ten tijde van de diagnose SPMS en/of wat de invloed is van het gebruik van ziektemodulerende medicatie (DMT).
Om hier meer inzicht in te krijgen, maakten Lizak et al. gebruik van gegevens afkomstig uit de MSBase.1 Zij includeerden voor hun analyse 1.621 patiënten uit MSBase bij wie een definitieve diagnose SPMS was gesteld (volgens de criteria van Lorscheider et al., Brain 2016)2, van wie de eerste EDSS-score was bepaald binnen 2 jaar na de diagnose RRMS, bij wie er sprake was van een toename van de EDSS-score op minimaal 3 maanden na de diagnose SPMS en van wie klinische gegevens bekend waren tot minimaal 12 maanden na de diagnose SPMS. Factoren die Lizak et al. onderzochten op hun mogelijk invloed op de snelheid van toename van beperkingen tijdens de SPMS-periode waren onder andere: sekse, leeftijd en EDSS-score ten tijde van de diagnose RRMS, ziekteduur tot SPMS-conversie, EDSS-score ten tijde van conversie naar SPMS en het DMT-gebruik en jaarlijkse aantal relapsen zowel tijdens de RRMS- als de SPMS-periode.
Van de 1.621 patiënten in de studie hadden er 661 (één of meer) relapsen tijdens de SPMS-periode. Multivariate analyse van de patiëntengegevens toonde aan dat snelheid van de toename van de EDSS-score na conversie naar SPMS geassocieerd is met zowel een lage EDSS-score ten tijde van de conversie als met het optreden van relapsen tijdens de SPMS-periode (respectievelijk β=0,02, p<0,001; en β=0,04, p=0,04). De snelheid van de toename van de EDSS-score bij patiënten met relapsen tijdens de SPMS-periode is negatief geassocieerd met het gebruik van DMT in de SPMS-periode. In lijn hiermee is de mate van DMT-gebruik tijdens de SPMS-periode ook geassocieerd met de duur tot het bereiken van EDSS-score 7,0.
Op basis hiervan concluderen de onderzoekers dat relapsen een belangrijk behandeldoelwit zijn in de SPMS-periode. SPMS-patiënten met een relaps moeten daarom altijd een behandeling met DMT krijgen, aldus Nathaniel Lizak.
Referenties
1. Lizak N, Malpas C, Sharmin S, et al. Determinants of disability accumulation in secondary-progressive multiple sclerosis. Gepresenteerd tijdens ECTRIMS 2018; abstract 57.
2. Lorscheider J, Buzzard K, Jokubaitis V, et al. Defining secondary progressive multiple sclerosis. Brain 2016;139:2395-405.
